Sądy sprawują wymiar sprawiedliwości na podstawie Konstytucji RP z dnia 2 kwietnia 1997r. (Dz. U. 1997 nr 78 poz. 483). Wydają wyroki w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej.

Zasady działania Sądu wynikają z przepisów ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz.U.2001 nr 98 poz. 1070 z późn. zm.) oraz rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 23.12.2015 r. Regulamin urzędowania sądów powszechnych (Dz.U.2019 poz. 1141), w którym określono wewnętrzną organizację, porządek funkcjonowania sądów powszechnych, porządek czynności podejmowanych w sądach, porządek urzędowania organów sądów, wykonywania zadań przez sędziów pełniących funkcje kierownicze, tok czynności administracyjnych w sprawach należących do właściwości sądów, dopuszczalne systemy i rozkład czasu urzędowania oraz szczegółowe warunki udostępniania pomieszczeń dla uczestników postępowania, świadków i innych osób przebywających w sądach.

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie jest sądem powszechnym i sprawuje wymiar sprawiedliwości w zakresie nienależącym do sądów administracyjnych, sądów wojskowych oraz Sądu Najwyższego; wykonuje również inne zadania z zakresu ochrony prawnej. Zadania z zakresu wymiaru sprawiedliwości wykonują sędziowie.

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie:
1. rozpoznaje środki odwoławcze od orzeczeń wydanych w pierwszej instancji w Sądach Rejonowych: dla Warszawy Pragi-Północ w Warszawie, dla Warszawy Pragi-Południe w Warszawie, w Legionowie, w Nowym Dworze Mazowieckim, w Otwocku i w Wołominie - w sprawach z zakresu prawa cywilnego, rodzinnego i opiekuńczego (IV Wydział Cywilny Odwoławczy), karnego (VI Wydział Karny Odwoławczy), prawa pracy i ubezpieczeń społecznych (VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych);
2. jako sąd I instancji orzeka w sprawach z zakresu: prawa cywilnego i rodzinnego (Wydziały I-III), karnego (V Wydział Karny), pracy i ubezpieczeń społecznych (VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych); rozpoznaje sprawy penitencjarne i nadzoru nad sądowym postępowaniem wykonawczym w sprawach z zakresu prawa karnego (VIII Wydział Penitencjarny);
3. wykonuje nadzór nad działalnością administracyjną podległych sądów (sprawowany przez Prezesa Sądu).

Działalność orzeczniczą Sądu określają przepisy prawa procesowego ujęte w kodeksie postępowania cywilnego oraz kodeksie postępowania karnego, ustawy wymienione w dokumencie „podstawa prawna” (zakładka: Informacje/podstawa prawna) oraz wydane na ich podstawie akty wykonawcze; decyzje administracyjne przygotowywane i wydawane są zgodnie z procedurą określoną w kodeksie postępowania administracyjnego. Decyzje administracyjne wydaje Prezes Sądu.